Neville Duke – as przestworzy i pilot doświadczalny

Bibliografia

• Neville Duke “Test Pilot”
• Christopher Shores and Giovanni Massimello with Russel Guest “A History of the Mediterranean Air War 1940-1945”
• Peter Caygill “The Biggin Hill Wing 1941, From Defence to Attack”
• Christopher Shores & Clive Williams “Aces High”
• Christopher Shores “Aces High Volume 2”
• Robin Brown “Shark Squadron: The History of 112 Squadron, 1917-1975”
• Andrew Thomas “Tomahawk and Kittyhawk Aces of the RAF and Commonwealth” (Osprey Aircraft of the Aces 38)
• Andrew Thomas “Spitfire Aces of North Africa and Italy” (Osprey Aircraft of the Aces 98)

Moje trzy osobiste rekomendacje:

Jeśli ktoś chciałby lepiej poznać Neville Duka jako człowieka, to obowiązkową lekturą są jego wspomnienia “Test Pilot”. Czytając ją ma się wrażenie, jakby poznało się go osobiście. Skromny i szczery, ale i w angielski sposób powściągliwy Neville Duke jawi się jako dżentelmen, któremu brakuje tylko melonika. Nawet libacje i imprezy w kantynach i pubach opisuje tak jakoś po wiktoriańsku. Książka ta nie może być jednym źródłem informacji faktograficznych, bo zdarza się Dukowi trochę mieszać daty i fakty. Ale jako lektura do poduszki jest doskonała.

Pięciotomowe dzieło Chrisophera Shoresa, Giovanniego Massimellego i Russela Guesta (w ostatnich tomach dołączali do nich Frank Olynyk, Winifried Bock i Andy Thomas) to biblia opisująca działania powietrzne w Afryce i we Włoszech (bez obrony Malty). Autorzy wykonali tytaniczną pracę gromadząc raporty, zestawienia i wspomnienia z walk w rejonie śródziemnomorskim. Działania przedstawione są dzień po dniu i pokazują operacje z punktu widzenia obu stron – brytyjskiej i amerykańskiej z jednej, oraz włoskiej i niemieckiej z drugiej. I ta pozbawiona ocen moralnych próba stworzenia historii uniwersalnej robi imponujące wrażenie. Szczególnie ciekawe są zestawienie zwycięstw i strat przytaczane po każdym opisie dnia. To bardzo pouczająca analiza pokazująca jak w większych bitwach powietrznych po obu stronach dochodziło do trzykrotnego przeszacowania własnych sukcesów. Demaskuje też absolutnych mitomanów, którzy zgłaszali paczkami zwycięstwa przy zerowych, albo niemal zerowych stratach po stronie przeciwnej. Nie, akurat Duka to nie dotyczy. Jego wiarygodność jest bardzo wysoka.

I wreszcie “The Biggin Hill Wing 1941, From Defence to Attack” Petera Caygilla to następny przykład doskonałej pracy historycznej poprzedzonej bardzo gruntownymi badaniami. Książka opisuje działania skrzydła w Biggin Hill, czyli dywizjonów 74, 92 i 609 (oraz w pewnych okresach 66, 72 i 124) w czasie ofensywy nad Kanałem La Manche po wygranej Bitwie o Anglię. Była to jedna z mniej udanych operacji RAF, która nie osiągnęła zamierzonych celów, a kosztowała życie i wolność wielu pilotów alianckich. Niemniej to tam budowała się legenda drugiej fali asów RAF, w tym takich jak Duke, którzy byli szkoleni już po wybuchu wojny.